التَّمْرِينُ السّادِسُ
التَّمْرِينُ السّادِسُ : عَيْنِ الْعَدَدَ أَوِ الْمَعْدُودَ الصَّحِيحَ لِلْفَراغِ.
١- في الاصطفاف الصباحِي وَقَفْنا في صفوف عَشَرَةِ الْعَاشِرِ
٢- يَلْعَبُ أَحَدَ عَشَرَ في فَرِيقِ كُرَةِ الْقَدَمِ. لاعبين لاعباً
أَربَعَةُ
واقِفُونَ أَمَامَ بَابِ الْمُنَظَّمَةِ. جنود جندي
٤- تَيَّارُ الْكَهرَباءِ فِي حجرات مقطوع. الرَّابِعُ أَربَعِ
اثنانِ حَولَ كَوكَبِ الْمِرْيخ.
قَمَرَانِ أَقمار
٦- فِي الْغُرْفَةِ عَشَرَةُ
الشهر
واحِدَةٌ فِي الصَّفِّ مُعْلَقَةٌ.
پاسخ و معنی تمرین ششم درس دوم دهم انسانی
دانشآموزان عزیز! این تمرین بر قاعدهٔ **عدد و معدود** تمرکز دارد که یکی از مهمترین مباحث گرامری عربی است. باید شکل صحیح عدد (مذکر یا مؤنث، اصلی یا ترتیبی) یا معدود (مفرد یا جمع، منصوب یا مجرور) را انتخاب کنیم.
### نکات گرامری کلیدی (قاعدهٔ عدد و معدود)
* **اعداد ۱ و ۲:** با معدود مطابقت دارند (مذکر برای مذکر و مؤنث برای مؤنث).
* **اعداد ۳ تا ۱۰:** از نظر مذکر و مؤنث برعکس معدود میآیند (عدد مذکر برای معدود مؤنث و برعکس). معدود آنها جمع و مجرور است.
* **اعداد ۱۱ و ۱۲:** هر دو جزء عدد (آحاد و عشرات) با معدود مطابقت دارند. [cite_start]معدود آنها مفرد و منصوب است.
* **صفتهای ترتیبی (مانند "اول، دوم، سوم...")**: با موصوف خود (معدود) در مذکر و مؤنث بودن کاملاً مطابقت دارند.
---
**۱- في الاصطفاف الصباحِي وَقَفْنا في صفوف (الْعَاشِرِ).** [cite: 37]
* **تحلیل:** "صفوف" (صفها) جمع "صف" است و اینجا نقش موصوف را دارد. صفت ترتیبی (العاشر) باید با آن مطابقت کند. "صفوف" مذکر است، اما چون صفت ترتیبی برای 'صف' استفاده شده و به نظر میرسد منظور "الاصطفاف العاشر" (صفآرایی دهم) یا "الصف العاشر" (صف دهم) بوده، صفت ترتیبی مناسبتر است.
* **انتخاب:** **الْعَاشِرِ** (دهم - به عنوان صفت ترتیبی برای یک اصطفاف ضمنی یا صفوف)
* **ترجمه:** در صفآرایی صبحگاهی در صفهای **دهم** ایستادیم.
**۲- يَلْعَبُ أَحَدَ عَشَرَ في فَرِيقِ كُرَةِ الْقَدَمِ. (لاعِباً)[cite_start]** [cite: 38]
* **تحلیل:** عدد "أَحَدَ عَشَرَ" (یازده) است. معدود اعداد ۱۱ تا ۹۹ باید **مفرد و منصوب** باشد. [cite_start]"لاعِباً" مفرد منصوب است، در حالی که "لاعبين" جمع است.
* **انتخاب:** **لاعِباً**
* **ترجمه:** **یازده بازیکن** در تیم فوتبال بازی میکنند.
**۳- (أَربَعَةُ) جنود واقِفُونَ أَمَامَ بَابِ الْمُنَظَّمَةِ.** [cite: 39, 40]
* **تحلیل:** عدد "أربعة" (چهار) از اعداد ۳ تا ۱۰ است. "جنود" (سربازان) جمع "جندي" (مذکر) است. پس عدد باید **مؤنث** باشد. [cite_start]"أَربَعَةُ" (مؤنث) درست است.
* **انتخاب:** **أَربَعَةُ**
* **ترجمه:** **چهار سرباز** جلوی در سازمان ایستادهاند.
**٤- تَيَّارُ الْكَهرَباءِ فِي (أَربَعِ) حُجُراتٍ مقطوع.** [cite: 41]
* **تحلیل:** "حجرات" (اتاقها) جمع مؤنث است. [cite_start]چون عدد (چهار) از ۳ تا ۱۰ است، باید **مذکر** بیاید: "أَربَعِ".
* **انتخاب:** **أَربَعِ**
* **ترجمه:** برق در **چهار اتاق** قطع است.
**٥- (قَمَرَانِ) اثنانِ حَولَ كَوكَبِ الْمِرْيخ.** [cite: 43, 44]
* **تحلیل:** عدد "اثنانِ" (دو) با معدودش مطابقت دارد. "قَمَرَانِ" (دو قمر) مثنای مذکر است و با "اثنانِ" مطابقت میکند. [cite_start]اینجا "قمران" نقش معدود و مبتدا را دارد.
* **انتخاب:** **قَمَرَانِ**
* **ترجمه:** **دو قمر** پیرامون سیاره مریخ هستند.
**٦- فِي الْغُرْفَةِ عَشَرَةُ (نَوافِذُ).** [cite: 47]
* **تحلیل:** عدد "عَشَرَةُ" (ده) از ۳ تا ۱۰ است. "نوافذ" جمع "نافذة" (پنجره، مؤنث) است. پس عدد باید **مذکر** بیاید: "عَشَرَةُ". معدود "نوافذ" جمع مجرور نیست (در اینجا "نَوافِذُ" به علت ممنوع الصرف بودن تنوین جر نمیگیرد)، اما در متون آموزشی گاهی به این شکل آمده است. [cite_start]"نوافذ" به عنوان معدود جمع مناسب است.
* **انتخاب:** **نَوافِذُ**
* **ترجمه:** در اتاق **ده پنجره** است.
**٧- (نافذة) واحِدَةٌ فِي الصَّفِّ مُعْلَقَةٌ.** [cite: 45, 46]
* **تحلیل:** عدد "واحِدَةٌ" (یک) مؤنث است، پس معدود نیز باید **مفرد و مؤنث** باشد: "نافذة".
* **انتخاب:** **نافذة**
* **ترجمه:** **یک پنجره** در کلاس آویزان است.
واژگان و متن جانبی
الْكَلبَ يَقْدِرُ عَلَى سَماعِ صَوتِ السّاعَةِ مِن مَسافَةِ أَرْبَعِينَ قَدَماً؟
... النَّمْلَةَ تَقْدِرُ عَلَى حَملِ شَيْءٍ يَفوقُ وَزَنَها خَمْسِينَ مَرَّةً؟
... ثَمانِينَ فِي الْمِئَةِ مِن مَوجوداتِ الْعَالَمِ حَشَرَاتٌ؟
٤. الْغُرَابَ يَعيشُ ثَلاثينَ سَنَةً أَوْ أَكْثَرَ؟
٥. ... طول قامَةِ الزَّرَافَةِ سِتَّةُ أَمتار ؟
الْكَهرَباءِ
تَحَفَّظُوا مِنَ الْأَرْضِ فَإِنَّها أُمُّكُم، وَ إِنَّهُ لَيسَ مِن أَحَدٍ عَامِلٍ عَلَيْها خيراً أَو شَرّاً إِلَّا وَ هِيَ مُخبِرَةٌ.
رسول الله ﷺ
از زمین مراقبت کنید؛ زیرا اساس و ریشهٔ شماست و هیچ کس نیست که بر روی آن کاری خوب یا بد بکند مگر اینکه زمین گزارش میدهد.
پاسخ و معنی واژگان و متون جانبی درس دوم دهم انسانی
این بخش شامل متنهای جانبی و نکات واژگانی موجود در صفحات درس است که برای افزایش دانش عمومی و گرامری شما بسیار مفید هستند. ما آنها را به فارسی ترجمه و نکاتش را توضیح میدهیم.
### دانستنیهای علمی (از تمرین پنجم)
این عبارات به نکات جالب علمی دربارهٔ حیوانات و طبیعت اشاره دارند:
1. [cite_start]**الْكَلبَ يَقْدِرُ عَلَى سَماعِ صَوتِ السّاعَةِ مِن مَسافَةِ أَرْبَعِينَ قَدَماً؟** [cite: 29]
* **ترجمه:** آیا میدانی که سگ میتواند صدای ساعت را از فاصلهٔ **چهل** پا بشنود؟
2. [cite_start]**النَّمْلَةَ تَقْدِرُ عَلَى حَملِ شَيْءٍ يَفوقُ وَزَنَها خَمْسِينَ مَرَّةً؟** [cite: 30][cite_start]
* **نکته:** "النَّمْلَةَ" به معنی **مورچه** است. [cite: 35]
* **ترجمه:** آیا میدانی که مورچه میتواند چیزی را که **پنجاه** برابر وزنش است، حمل کند؟
3. [cite_start]**ثَمانِينَ فِي الْمِئَةِ مِن مَوجوداتِ الْعَالَمِ حَشَرَاتٌ؟** [cite: 31]
* **ترجمه:** آیا میدانی که **هشتاد درصد** از موجودات جهان، حشرات هستند؟
4. [cite_start]**الْغُرَابَ يَعيشُ ثَلاثينَ سَنَةً أَوْ أَكْثَرَ؟** [cite: 32]
* **ترجمه:** آیا میدانی که کلاغ **سی** سال یا بیشتر زندگی میکند؟
5. [cite_start]**طول قامَةِ الزَّرَافَةِ سِتَّةُ أَمتار ؟** [cite: 33][cite_start]
* **نکته:** "أَمتار" جمع "مِتر" است. [cite: 35][cite_start]
* **ترجمه:** آیا میدانی که قد زرافه **شش متر** است؟ [cite: 33][cite_start]
### حدیث شریف (بخش البحث العلمي)
این حدیث در زمینهٔ مسئولیت شهروندی و حفظ ثروتهای عمومی آمده است:
* **متن عربی:** **تَحَفَّظُوا مِنَ الْأَرْضِ فَإِنَّها أُمُّكُم، وَ إِنَّهُ لَيسَ مِن أَحَدٍ عَامِلٍ عَلَيْها خيراً أَو شَرّاً إِلَّا وَ هِيَ مُخبِرَةٌ.** (رسول الله ﷺ) [cite: 56, 57, 58]
* **ترجمهٔ فارسی:** از زمین **مراقبت کنید**؛ [cite_start]زیرا اساس و ریشهٔ شماست و هیچ کس نیست که بر روی آن کاری خوب یا بد بکند مگر اینکه زمین **گزارش میدهد**. [cite: 59][cite_start]
* **نکتهٔ آموزشی:** این حدیث مسئولیت ما را در قبال محیط زیست و منابع طبیعی، که در متن با عنوان "ثَرَواتِ الْوَطَنِ وَ الْمَرَافِقِ الْعامَّةِ وَ الْآثار التاريخيَّةِ" (ثروتهای وطن و تأسیسات عمومی و آثار تاریخی) [cite: 53] آمده، یادآوری میکند. [cite_start]"ثروات" به معنی **داراییها** است. [cite: 60][cite_start]
### واژههای جدید
* **سَماع:** شنیدن [cite: 35][cite_start]
* **نملة:** مورچه [cite: 35][cite_start]
* **يفوق:** برتری مییابد (بیشتر است) [cite: 35][cite_start]
* **أمتار:** جمع متر [cite: 35]